سازوکارهای سازگاری با تغییر اقلیم کشاورزان خرده‏ پای استان همدان

شرایط اقلیم جهان در حال تغییر است و کشاورزان خرده­پا با توجه به عدم توانایی در به‌کارگیری روش­ های سازگاری، به‌مراتب نسبت به این پدیده آسیب­ پذیرتر هستند. از این­ رو، هدف تحقیق حاضر شناسایی ساز و کارهای سازگاری با تغییر اقلیم کشاورزان خرده ­پای استان همدان و ارزیابی شکاف بین میزان اهمیت سازوکارها با میزان اجرای آن‌ها بود. برای این منظور دو جامعه، کارشناسان و متخصصان کشاورزی (برای ارزیابی میزان اهمیت) و کشاورزان خرده ­پا (برای ارزیابی میزان اجرا) انتخاب شد. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه گروه کشاورزان 280 و کارشناسان 121 نفر تعیین و از طریق پرسشنامه محقق ساخته، اطلاعات لازم جمع‌آوری شد. روایی پرسشنامه به‏وسیله اساتید و کارشناسان و پایایی آن از طریق مطالعه‏ ی راهنما و آماره ‏ی آلفای کرونباخ (0/942 برای پرسشنامه کارشناسان و 0/966 برای پرسشنامه کشاورزان) تأیید گردید. نتایج نشان داد که از دید کارشناسان، ساز و کارهای "تغییر الگوی کشت در منطقه به سمت کشت محصولات کم آب­ بر"، "استفاده از روش ­های نوین آبیاری (تحت فشار، نواری و ...)" و "استفاده از ارقام مقاوم به خشکی" مهم‌ترین ساز و کارهای سازگاری بودند. به‌منظور دسته ­بندی ساز و کارها نیز از تحلیل عاملی استفاده و مجموعاً 6 عامل استخراج و نام‌گذاری گردید. نتایج نشان داد که عامل ­های استخراج شده 66 درصد از تغییرات واریانس را تبیین می­نمایند. همچنین بررسی شکاف اهمیت و اجرا مشخص نمود که در تمامی ساز و کارها تفاوت معنی­ داری بین میزان اهمیت و میزان اجرا وجود داشت. همچنین بر اساس یافته­ های پژوهش، توصیه­ هایی برای افزایش سازگاری با تغییر اقلیم و کاهش آسیب­ پذیری کشاورزان ارائه شد.